۴ کتابی که نوجوانان در محرم باید بخوانند | از هنر مرثیه خوانی تا کتاب پدر، عشق و پسر
هر سال با فرا رسیدن ماه محرم یکی از نشانه‌های این ایام برپایی هیأت‌های اغلب کوچک و نمادین توسط بچه‌های محل است که نوجوانان با کمترین امکانات و ابزار‌های ابتدایی این هیاتهای ساده و صمیمی را برپا می‌کنند و به زبان ساده و شیوه نوجوانانه برای سید و سالار شهیدان کربلا، حضرت امام حسین (ع) و یاران شهیدش در کربلا عزاداری می‌کنند. در این میان، برای بالابردن اطلاعات بچه‌ها از ابعاد گوناگون واقعه کربلا می‌توان کتاب‌های مرتبط با این موضوع را که برای نوجوانان نوشته شده به آن‌ها معرفی و در اختیارشان قرار داد تا مطالعه درباره واقعه عاشورا هم به بخشی از دلمشغولی بچه‌ها در ایام محرم تبدیل شود.
در عزایت آسمان نیلی قباست
کتاب «در عزایت آسمان نیلی قباست» اثری از مهدی الماسی است که از سوی انتشارات کانون پرورش فکری منتشر شده و در آن، مطالبی درباره نوحه و نوحه‌سرایی و مراسم عزاداری برای گروه سنی نوجوان فراهم آمده است. کتاب با گزیده‌ای از سخنان پیشوایان معصوم (ع) در مورد ثواب عزاداری آغاز می‌شود، سپس تاریخچه کوتاهی از سوگواری‌های حسینی در ایران ارائه شده است. در دو بخش بعدی مفهوم و شکل و کاربرد مرثیه و نوحه همراه با مثال‌هایی توضیح داده شده است. کاربرد دستگاه‌های موسیقی در مراسم تعزیه و تاریخچه و انواع آن موضوع بخش بعدی کتاب است. در بخش‌های بعدی کتاب، همراه با نمونه‌ها و مثال‌های مختلف مباحثی مانند مضامین نوحه‌ها، آداب و ادب نوحه‌خوانی، ادبیات عاشورایی در کشور‌های مسلمان و گزیده‌ای از نوحه‌های مورد استفاده در عزاداری‌ها مطرح شده است. این کتاب با عکس‌هایی از مراسم عزاداری عاشورا در مناطق مختلف و متناسب با مطالب به چاپ رسیده است.
پدر، عشق و پسر
کتاب «پدر، عشق و پسر» داستانی عاشورایی به قلم سید مهدی شجاعی، داستان‌نویس معاصر است که از سوی انتشارات کتاب نیستان به چاپ رسیده و در این کتاب عاشورایی، که از زبان اسب حضرت علی اکبر (ع) روایت می‌شود، فراز‌هایی از زندگی حضرت علی‌اکبر (ع) به تصویر کشیده شده است. نویسنده در این اثر به زندگی حضرت علی اکبر (ع) پرداخته و در قالب داستانی و در ده مجلس، صحنه‌هایی از زندگی آن حضرت را روایت کرده است. راوی داستان، عقاب، اسب حضرت علی اکبر (ع) است و مخاطب راوی، مادر گرامی حضرت علی‌اکبر (ع)، لیلی، بنت ابی مره است. در ده مجلس داستان، همراه با آن حضرت به زندگی امام قدم می‌گذاریم و در مجالس پایانی به داستان شهادت حضرت می‌رسیم. اما هر کدام از برش‌های کتاب هم به نوعی به واقعه کربلا مربوط می‌شوند و از این رو، تک تک خطوط کتاب، رنگ و بوی عاشورایی خود را حفظ کرده است.
هنر مرثیه‌خوانی
مجموعه کتاب‌های «هنر مرثیه‌خوانی» به قلم مهدی امین فروغی، اثر عاشورایی برای مخاطبان نوجوان است که توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است. این مجموعه ۱۲ جلدی علاوه بر ارایه نوحه‌های اصیل و ماندگار شعرای نامی ایران، دستگاه‌ها و آواز‌های مربوط در گوشه‌های مختلف موسیقی را آوانگاری کرده است تا مرثیه خوان‌ها با فرا گرفتن قواعد خط موسیقی (نت) بتوانند نوحه‌های ثبت شده را اجرا کنند. نویسنده این اثر عاشورایی در ابتدای این کتاب تاریخچه مرثیه خوانی برای سید و سالار شهیدان کربلا حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران وفادارش را بازگو می‌کند و به این نکته مهم می‌پردازد که مرثیه خوان‌های قدیمی ایران تسلط زیادی بر موسیقی داشتند. مولف اثر در عین حال نشر این اشعار را در کنار ثبت گوشه‌ها و آهنگ‌ها، در نگهداری و انتقال این مرثیه‌ها به نسل‌های آینده مهم ارزیابی می‌کند.
مقتل نوجوان
کتاب «مقتل نوجوان» زندگینامه و سیر حوادث منتهی به کربلا و عاشورا را به طور مستند و عالمانه و بر طبق شیوه «مقتل نویسی»، امّا روان و ساده ویژه نوجوانان، تدوین و به تصویر کشیده است. «مقتل خوانی» از جمله سفارش‌های ائمه علیهم‌السلام در عزای سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است. در ماه محرم خیمه‌های هیأت‌های مذهبی برپا می‌شوند و پرچم‌های «هیهات مناالذّله» در سراسر کشور خبر از رسیدن شور شیدائی، عشق و تشنگی، زیبائی و شهادت، اسارت و حزن و اندوه می‌دهند. نوجوانان هم در این ماه خیمه‌هایی به عشق حضرت قاسم بن الحسن و حضرت علی‌اکبر و حضرت علی‌اصغر علیهم‌السلام برپا می‌کنند. مطالعه این کتاب در خیمه‌ها و در خانواده‌ها، برای نوجوانان، معرفت افزا و تقویت کننده ایمان و عشق به سالار شهیدان و راه شهادت، و کینه و نفرت به یزیدیان همیشه تاریخ است. این کتاب توسط علی شعیبی تألیف شده و مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت منتشر کرده است.
